Στην περίπτωση που ο οφειλέτης δεν εκπληρώνει την υποχρέωση που έχει απέναντι στο δανειστή, τότε είναι ανάγκη να δοθεί έννομη προστασία με τον εξαναγκασμό του οφειλέτη να συμμορφωθεί για την υποχρέωση που έχει και δεν τηρεί. Αναγκαστική εκτέλεση είναι η αναγκαστική πραγμάτωση της ουσιαστικής αξίωσης με τη συνδρομή των αρμοδίων κρατικών οργάνων, που είναι ενσωματωμένη σε εκτελεστό τίτλο.
Είναι μια ισχυρή μορφή έννομης προστασίας, που διαθέτει κάποιος όταν θίγονται τα δικαιώματά του.
Αναγκαστική εκτέλεση μπορεί να γίνει μόνο ꞉
α) βάσει εκτελεστού τίτλου (άρ.904 παρ.1 ΚΠολΔ) και
β) βάσει αντιγράφου του εκτελεστού τίτλου που έχει τον εκτελεστήριο τύπο (απόγραφο). Ο εκτελεστήριος τύπος συνίσταται στην έκδοσή του στο όνομα του Ελληνικού Λαού και στη διαταγή προς όλα τα αρμόδια όργανα να εκτελέσουν τον τίτλο. (άρ.918 παρ.1 εδ.1 ΚΠολΔ.)
Ως προς το μέσο εκτέλεσης
Άμεση εκτέλεση έχουμε όταν πραγματο¬ποιείται η εκπλήρωση της υποχρέωσης του οφειλέτη χωρίς τη συνεργασία του. π.χ με αφαίρεση κινητού πράγματος από τον οφειλέτη και απόδοση του στο δανειστή ή με αποβολή του οφειλέτη από το ακίνητο και εγκατάσταση του δανειστή σ’ αυτό.
Έμμεση εκτέλεση έχουμε όταν ο δανειστής δεν ικανοποιείται άμεσα με μία πράξη αλλά με περισσότερες. Έμμεση χαρακτηρίζεται η εκτέλεση για τη καταβολή χρηματικών απαιτήσεων. Στην περίπτωση που ο δικαστικός επιμελητής βρει χρήματα τα οποία δε θα παραδώσει στον δανειστή αλλά στον συμβολαιογράφο προκειμένου να κάνει διανομή στους δανειστές που πιθανώς θα αναγγελθούν.
- κινητά πράγματα, που βρίσκονται στα χέρια του οφειλέτη ή στα χέρια του δανειστή ή τρίτου πρόθυμου να τα αποδώσει
- χρήματα (σε τραπεζικούς λογαριασμούς ή μετρητά)
- ακίνητα, που ανήκουν στην κυριότητα του οφειλέτη
- εμπράγματα δικαιώματα του οφειλέτη σε ακίνητο
- εμπράγματα δικαιώματα του οφειλέτη σε ξένο κινητό πράγμα
- χρηματικές απαιτήσεις εκείνου, κατά του οποίου στρέφεται η εκτέλεση, κατά τρίτων
- πλοία
- αεροσκάφη
- δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, ευρεσιτεχνίας, εκμετάλλευσης κινηματογραφικών ταινιών
- πράγματα προσωπικής χρήσης του οφειλέτη και της οικογένειάς του
- τρόφιμα και καύσιμη ύλη απαραίτητη στον οφειλέτη και την οικογένειά του
- παράσημα, αναμνηστικά αντικείμενα, χειρόγραφα, επιστολές, οικογενειακά έγραφα κι επαγγελματικά βιβλία
- βιβλία, μουσικά όργανα, εργαλεία τέχνης
- εργαλεία, μηχανήματα, βιβλία ή άλλα πράγματα, που είναι απαραίτητα σε πρόσωπα, που αποκτούν όσα τους χρειάζονται με την προσωπική τους εργασία
- πράγματα, που μπορούν να υποστούν άμεση φθορά
- η εταιρική μερίδα σε προσωπικές εταιρίες
- απαιτήσεις διατροφής, που πηγάζουν από το νόμο
- απαιτήσεις μισθών, συντάξεων ή ασφαλιστικών παροχών
- η αφαίρεση κινητού πράγματος με τη χρήση βίας
- η αποβολή από το ακίνητο με χρήση βίας
- η κατάσχεση
- η προσωπική κράτηση
- η χρηματική ποινή
- η αναγκαστική διαχείριση
- ο βεβαιωτικός όρκος.
- προβαίνει σε άμεση εκτέλεση (άρ.941-943ΚΠολΔ),
- εισέρχεται στην κατοικία ή και σε κάθε άλλο χώρο που βρίσκεται στην κατοχή εκείνου κατά του οποίου στρέφεται η εκτέλεση, ανοίγει τις πόρτες και κάνει έρευνες, ανοίγει κλειστά έπιπλα, σκεύη ή δοχεία (929 ΚΠολΔ),
- επιβάλει κατάσχεση (954 & 993 ΚΠολΔ),
- καταρτίζει περίληψη κατασχετήριας έκθεσης (960 & 999 ΚΠολΔ),
- μπορεί να δεχτεί και μερική καταβολή (928 ΚΠολΔ),
- συλλαμβάνει όποιους καταδικάστηκαν σε προσωπική κράτηση (1049 § 2 ΚΠολΔ)
- Ενεργεί το δημόσιο πλειστηριασμό (959 & 998 ΚΠολΔ),
- Εισπράττει το πλειστηρίασμα, το οποίο καταθέτει στο ταμείο παρακαταθηκών και δανείων (965 § 4 ΚΠολΔ),
- Συντάσσει πίνακα κατάταξης (974 ΚΠολΔ),
- Διανέμει χρήματα που κατασχέθηκαν εις χείρας τρίτου (988 ΚΠολΔ),
- Διανέμει το πλειστηρίασμα στους δανειστές (980 ΚΠολΔ),
Στη διαδικασία της αναγκαστικής εκτέλεσης συμμετέχουν και άλλα πρόσωπα όπως ꞉ οι κήρυκες, οι μάρτυρες, ο μεσεγγυούχος, τα όργανα της αστυνομίας, ο γραμματέας του ειρηνοδικείου, το ταμείο παρακαταθηκών και δανείων, ο διευθυντής των φυλακών.
Η Αναγκαστική εκτέλεση ματαιώνεται μόνο με Ανακοπή.