Οποιοδήποτε σημείο που μπορεί να απεικονιστεί με γραφική παράσταση, ικανό να διακρίνει υπηρεσίες ή προϊόντα μιάς εταιρείας από αυτά άλλων επιχειρήσεων, ονομάζεται εμπορικό σήμα. Αυτό παρέχει αποκλειστικό δικαίωμα στον δικαιούχο να εμποδίζει οποιονδήποτε ανταγωνιστή από το να χρησιμοποιεί το ίδιο ή παρόμοιο σήμα.
Το εμπορικό σήμα είναι απολύτως απαραίτητο για κάθε εταιρεία, καθώς εσωκλείει την εμπορική αξιοπιστία, τη φήμη και τη θέση μίας επιχείρησης στην αγορά. Για να μπορέσει λοιπόν, μία εταιρεία, να διακρίνει τα προϊόντα - υπηρεσίες της από εκείνα των ανταγωνιστών της, χρειάζεται να ερευνήσει τον συγκεκριμένο επαγγελματικό τομέα στον οποίο θα δραστηριοποιηθεί και τα παρόμοια σήματα των ανταγωνιστών, προτού αποφασίσει τί είδους σήμα θα κατοχυρώσει (π.χ. μόνο λεκτικό, απεικόνιση, αριθμό, σχήμα, ή συνδυαστικά κάποια από τα προηγούμενα). Οι καταναλωτές συνδέουν το σήμα με την παροχή προϊόντων - υπηρεσιών συγκεκριμένης αξιοπιστίας. Όσο περισσότερο αυξάνεται ο όγκος των επιχειρήσεων της εταιρείας, τόσο μεγαλύτερη η ανάγκη νομικής προστασίας του σήματος, καθώς ένας μεγάλος αριθμός καταναλωτών το έχει ήδη συνδέσει με την ίδια επιχείρηση, ενώ κακόπιστοι ανταγωνιστές πιθανώς να θέλουν να το αντιγράψουν ή εκμεταλλευτούν.
Για το λόγο αυτό, η κατοχύρωση εμπορικού σήματος πρέπει να προηγείται της έναρξης λειτουργίας μίας επιχείρησης. Ειδικά για τα διαδικτυακά εμπορικά καταστήματα, μόνο η κατοχύρωση ονόματος του ιστότοπου (domain name), δεν είναι αρκετή. Αναγκαία είναι και η κατοχύρωση σήματος, κυρίως λόγω του αριθμού των διαδικτυακών προβολών και της αναγνωρισιμότητας του καταστήματος, έστω και εάν αυτή γίνεται μόνο μέσω της ιστοσελίδας του.
Τα εμπορικά σήματα πρέπει να διαθέτουν κάποιο διακριτικό γνώρισμα, να είναι εύκολο για τον καταναλωτή να τα συγκρατήσει στη μνήμη του, καθώς και να μην είναι προϊόντα αντιγραφής κάποιου υπάρχοντος σήματος από εταιρεία - ανταγωνιστή στο συγκεκριμένο επαγγελματικό χώρο. Προκρίνονται, λοιπόν, σήματα τα οποία είναι πρωτότυπα και διαθέτουν διακριτική δύναμη.
Ως εμπορικά σήματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ονόματα φυσικών και νομικών προσώπων, ψευδώνυμα, επωνυμίες εταιρειών, λέξεις, γραφιστικές απεικονίσεις και λογότυπα, σχέδια, αριθμοί, γράμματα, σχήματα, ακόμα και οι τίτλοι περιοδικών ή εφημερίδων κλπ. Με την κατοχύρωση εμπορικού σήματος αρχικά προστατεύονται τα έννομα και δη τα εμπορικά συμφέροντα οποιουδήποτε το χρησιμοποιήσει, για εμπορικούς ή μη σκοπούς. Η συγκεκριμένη διαδικασία κατοχύρωσης δεν είναι τόσο απλή όσο εν πολλοίς παρουσιάζεται στο χώρο του διαδικτύου. Απαιτείται ενδελεχής έρευνα, κατανόηση της λειτουργίας της επιχείρησης που το χρειάζεται, καθώς είναι πολύ πιθανόν, εάν δε γίνει ορθή προεργασία, να υπάρξουν αντιρρήσεις όχι μόνο από μικρές ή μεσαίες επιχειρήσεις του χώρου, αλλά και από εταιρείες - κολοσσούς που έχουν κατοχυρώσει παρόμοια σήματα για παρόμοια προϊόντα - υπηρεσίες.
Από πλευράς νομικής προστασίας, εάν ένα φυσικό ή νομικό πρόσωπο δραστηριοποιείται - πωλεί προϊόντα μόνο εντός ελληνικής επικράτειας, καλύπτεται συνήθως με την κατοχύρωση εθνικού εμπορικού σήματος. Εάν υπάρχει δραστηριότητα και σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή εξάγονται προϊόντα σε αυτές, τότε δίνεται προτίμηση στο ευρωπαϊκό σήμα. Παρομοίως, εάν η δραστηριότητα καλύπτει και τρίτες χώρες εκτός ΕΕ, τότε επιλέγεται το διεθνές σήμα, αφού έχει προηγηθεί η κατοχύρωση σε εθνικό ή ευρωπαϊκό επίπεδο.
Ο Ν. 4679/2020 έχει φέρει την ευθύνη χορήγησης εθνικού εμπορικού σήματος στον Οργανισμό Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (ΟΒΙ). Ακόμα, βάσει της διάταξης του άρθρου 2
του νέου νόμου, τα προς καταχώριση σήματα διακρίνονται πλέον σε:
α) λεκτικό σήμα,
β) απεικονιστικό σήμα,
γ) σήμα τρισδιάστατου σχήματος,
δ) σήμα θέσης,
ε) σήμα μοτίβου,
στ) σήμα ενός ή περισσότερων χρωμάτων,
ζ) σήμα κίνησης,
η) σήμα ήχου,
θ) οπτικοακουστικό σήμα και
ι) ολογραφικό σήμα.
Σύμφωνα δε με το ίδιο άρθρο, στις περιπτώσεις που τα προς καταχώριση σήματα συνοδεύονται από την ex lege προβλεπόμενη περιγραφή (σήμα θέσης, σήμα μοτίβου, σήμα χρώματος), όταν η αναπαράσταση του σήματος αποκλίνει από την περιγραφή που το συνοδεύει, τότε ισχύει η τελευταία.
Κατά τη διαδικασία κατοχύρωσης ενός εμπορικού σήματος, α) εάν αυτό είναι παρόμοιο με κάποιο υπάρχον (π.χ. ομοιάζουν μεταξύ τους οι απεικονίσεις, τα σήματα είναι παρόμοια ηχητικά ή όταν υπάρχουν αρκετές ομοιότητες και κίνδυνος να μην διακρίνεται το ένα από το άλλο), καθώς και β) αν σχετίζεται με επιχείρηση που δραστηριοποιείται σε κοινά ή παρόμοια προϊόντα – υπηρεσίες, τότε υπάρχει κίνδυνος σύγχυσης των καταναλωτών. Εξετάζεται, δηλαδή, εάν τα παρόμοια σήματα μπορούν να οδηγήσουν τον καταναλωτή στο συμπέρασμα ότι οι εν λόγω εταιρείες είναι ίδιες ή συνδέονται νομικά - οικονομικά.
Η προστασία ενός εθνικού εμπορικού σήματος ισχύει για δέκα (10) έτη, εκκινώντας από την επομένη της κατάθεσης του αντίστοιχου φακέλου στις υπηρεσίες σημάτων τ ου ΟΒΙ. Η διάρκεια αυτή γίνεται να επεκταθεί με αίτηση ανανέωσης και καταβολή του ανάλογου τέλους, εφόσον αυτά γίνονται εμπρόθεσμα. Υπάρχει και επιπλέον προθεσμία για εκπρόθεσμη αίτηση ανανέωσης, αλλά το αντίστοιχο τέλος είναι αυξημένο. Εάν το εν λόγω χρονικό διάστημα παρέλθει, ελλοχεύει ο κίνδυνος της διαγραφής του εμπορικού σήματος και παύσης της νομικής προστασίας της εταιρείας που το χρησιμοποιεί.
Σε περίπτωση που διαπιστώσετε ότι το εμπορικό σας σήμα χρησιμοποιείται από τρίτο χωρίς σχετικό δικαίωμα ή ότι υπάρχει απομίμηση του κατοχυρωμένου σήματός σας, έχετε τη δυνατότητα να ζητήσετε ενώπιον των αρμόδιων πολιτικών δικαστηρίων την άρση της προσβολής, την παράλειψή της στο μέλλον καθώς και αποζημίωση. Υπάρχει, επιπλέον, περιθώριο διεκδίκησης χρηματικού ποσού από την ηθική βλάβη που υπέστη φυσικό ή νομικό πρόσωπο, λόγω της αδικοπραξίας, ήτοι της παράνομης χρήσης προστατευμένου εμπορικού σήματος. Τέλος, η παράνομη χρήση εμπορικού σήματος θεμελιώνει και ποινικές ευθύνες (άρθρο 156 Ν. 4072/2012).
Για όλα τα παραπάνω, σε κάθε στάδιο της διαδικασίας κατοχύρωσης ή διεκδίκησης προστασίας για κατοχυρωθέν εμπορικό σήμα, μπορείτε να απευθυνθείτε στο γραφείο μας για να σας καθοδηγήσει καταρτισμένος δικηγόρος.