Ιδιόγραφη, Δημόσια, Μυστική, Έκτακτη διαθήκη
Το Κληρονομητήριο είναι πιστοποιητικό που χορηγείται από το δικαστήριο της κληρονομίας, ύστερα από αίτηση του κληρονόμου ή του καταπιστευματοδόχου ή του κληροδόχου ή του εκτελεστή διαθήκης, για το κληρονομικό του δικαίωμα και για τη μερίδα που του αναλογεί.
Για τη χορήγηση του πρέπει να προσκομιστούν νομιμοποιητικά έγγραφα όπως: ληξιαρχική πράξη θανάτου του κληρονομούμενου, πιστοποιητικό πλησιέστερων συγγενών, πιστοποιητικό δημοσίευσης ή μη διαθήκης του αποβιώσαντος, πιστοποιητικό μη αποποίησης κληρονομιάς,
πιστοποιητικό μη προσβολής του κληρονομικού δικαιώματος. Μπορεί επίσης να ζητηθούν επιπλέον έγγραφα από τη Γραμματεία του εκάστοτε Ειρηνοδικείου κατά περίπτωση.
Το πιστοποιητικό (κληρονομητήριο) εκδίδεται από τη Γραμματεία του δικαστηρίου.
Οι κατιόντες και οι γονείς του κληρονομουμένου, καθώς και ο σύζυγος που επιζεί, οι οποίοι θα είχαν κληθεί ως εξ αδιαθέτου κληρονόμοι, έχουν δικαίωμα νόμιμης μοίρας στην κληρονομία. Για τον προσδιορισμό της εξ αδιαθέτου μερίδας με βάση την οποία οφείλεται η νόμιμη μοίρα, συναριθμούνται όσοι έχουν αποκληρωθεί με τη διαθήκη, όσοι έχουν αποποιηθεί την κληρονομία και όσοι έχουν κηρυχθεί ανάξιοι να κληρονομήσουν.
Σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 1825 και 1829 του Αστικού Κώδικα οι κατιόντες, οι γονείς και ο σύζυγος του κληρονομούμενου που θα είχαν κληθεί ως εξ αδιαθέτου κληρονόμοι έχουν δικαίωμα νόμιμης μοίρας, που συνίσταται στο μισό της εξ αδιαθέτου μερίδας. Ο μεριδούχος συντρέχει κατά το ποσοστό της νόμιμης μοίρας του ως κληρονόμος, αποκτώντας άμεσα και αυτοδικαίως από την επαγωγή το κληρονομικό μερίδιο που αντιστοιχεί στη νόμιμη μοίρα του. Μάλιστα κάθε μορφής περιορισμοί του δικαιώματος του αυτού με διαθήκη του κληρονομούμενου είναι αυτοδικαίως άκυροι.
Ο μεριδούχος έχει εκ του νόμου την προστασία που παρέχεται σε κάθε κληρονόμο από διαθήκη ή εξ αδιαθέτου. Ειδικότερα για την προστασία του δικαιώματος της νόμιμης μοίρας δύναται να ασκήσει αγωγή περί κλήρου ή κοινή αγωγή εμπράγματου δικαίου (διεκδικητική αγωγή ή αγωγή νομής), ενώ παράλληλα κατά το άρθρο 70 ΚπολΔ δύναται να ζητήσει να αναγνωριστεί η ύπαρξη ή ανυπαρξία ορισμένης έννομης σχέσης, όπως η ακυρότητα της διαθήκης κατά το μέρος που προσβάλλει τη νόμιμη μοίρα του ή το κληρονομικό του δικαίωμα στη νόμιμη μοίρα.
Εν όψει των ανωτέρω η διαθήκη στο μέτρο που προσβάλλει τη νόμιμη μοίρα θεωρείται αυτοδικαίως άκυρή και συνεπώς δεν παράγει κανένα έννομο αποτέλεσμα. Η ακυρότητα αυτή δεν είναι καθολική αλλά μερική δηλαδή η ακυρότητα της διαθήκης συνίσταται μόνο κατά το ποσοστό που προσβάλλει τη νόμιμη μοίρα του θιγόμενου. Στην περίπτωση που υφίσταται αμφισβήτηση ως προς την ακυρότητα ή μη της διαθήκης μπορεί να εγερθεί αναγνωριστική αγωγή που δύναται να συνοδεύεται με αίτημα αναγνώρισης του δικαιώματος του μεριδούχου στη νόμιμη μοίρα.
Αν ο κληρονόμος είναι άγνωστος ή δεν είναι βέβαιο αν αποδέχτηκε την κληρονομία, το δικαστήριο της κληρονομίας ύστερα από αίτηση εκείνου που έχει έννομο συμφέρον ή και αυτεπαγγέλτως διορίζει κηδεμόνα της κληρονομίας
Αγωγή περί κλήρου. Ο κληρονόμος έχει δικαίωμα να απαιτήσει από εκείνον που κατακρατεί ως κληρονόμος αντικείμενα της κληρονομίας (νομέα της κληρονομίας) την αναγνώριση του κληρονομικού δικαιώματος και την απόδοση της κληρονομίας ή κάποιου αντικειμένου από αυτήν.
Κληρονόμοι κατιόντες κατά τάξεις, Ετεροθαλείς αδελφοί, Σύζυγος
Ο διαθέτης μπορεί να υποχρεώσει τον κληρονόμο να παραδώσει έπειτα από ορισμένο γεγονός ή χρονικό σημείο την κληρονομία που απέκτησε ή ποσοστό της σε άλλον (καταπιστευματοδόχο). Τέτοια υποχρέωση δεν μπορεί να επιβληθεί στον καταπιστευματοδόχο.
Αν εμφανιστεί εκείνος που κηρύχθηκε άφαντος, μπορεί να απαιτήσει την απόδοση της περιουσίας του κατά τις διατάξεις της αγωγής περί κλήρου. Όσο ζει ακόμη εκείνος που κηρύχθηκε άφαντος, η παραγραφή της απαίτησής του δεν λήγει πριν μάθει ότι κηρύχθηκε άφαντος και περάσει από τότε ένα έτος. Το ίδιο ισχύει και αν από πλάνη κάποιος κρίθηκε ότι πέθανε, χωρίς να έχει κηρυχθεί άφαντος.